Bánh tét là một trong số những món ăn truyền thống không thể thiếu trên mâm cỗ của gia đình Việt mỗi dịp lễ Tết. Món bánh này đã được lưu truyền từ đời này qua đời khác và trở thành một nét đẹp trong văn hóa ẩm thực Việt. Ngày nay dựa trên khuôn mẫu truyền thống, bánh tét đã được người dân các tỉnh miền Tây Nam Bộ biến tấu trở nên mới lạ và đa dạng hơn. Mỗi loại bánh tét sẽ cho ra những hương vị riêng đặc trưng, làm cho thực khách có nhiều sự lựa chọn hơn khi thưởng thức. Dưới đây là một số loại bánh tét “biến tấu” rất được ưa chuộng ở miền Tây, cùng tìm hiểu ngay nhé!
Mục Lục
Bánh tét Trà Cuôn đậm vị
Bánh tét Trà Cuôn đã làm nên danh phận, du khách trong và ngoài tỉnh đều biết đến khi đến Tây Nam Bộ. Người có công khởi nghiệp món bánh tét này là bà Thạch Thị Liễu. Bánh tét bà gói được mọi người yêu thích nhờ hợp khẩu vị nhiều người nên khách hàng mua ngày càng đông.
Để bánh tét vừa thơm ngon phải tìm mua cho được loại nếp sáp để gói. Sau đó dùng nước ép rau ngót trộn chung với nếp để tạo mùi thơm và tạo màu. Nhân bánh tét cũng đậu xanh, thịt, mỡ. Tuy nhiên lại có hương vị rất riêng nhờ tẩm ướp gia vị theo cách riêng của gia đình.
Người gói phải khéo léo, giữ vững đòn thành hình trụ tròn, lạc gói phải phơi cho ráo nước mới dai chắc. Nên buộc vừa đủ chặt đều nhau để bánh không bị bung ra và thấm nước khi nấu. Có vậy bánh mới giữ được lâu và giữ được hương vị đậm đà. Bánh tét Trà Cuôn có ba kích cỡ nhất định. Loại nhỏ có trọng lượng 900g, loại trung có trọng lượng 1,2kg và loại lớn. Bánh để được lâu ngày.
Không chỉ thơm ngon về hương vị, bánh tét nói chung và bánh tét Trà Cuôn nói riêng, đều có những nguyên liệu vô cùng bổ dưỡng với sức khỏe. Đậu xanh có tính mát, giải nhiệt, thanh độc. Phần nhân bánh có thịt mỡ, trứng cung cấp nhiều calo, chất đạm,… Qua đó cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho mọi người.
Bánh tét lá cẩm ở Cần Thơ
Bánh tét lá cẩm của Cần Thơ, nằm trong những đặc sản miền Tây Nam Bộ nổi tiếng, bánh tét không chỉ có những nguyên liệu truyền thống như nếp, nước cốt dừa, thịt heo mỡ, mà để làm ra nó người ta dùng lá cẩm để ngâm nước, tạo màu tím hấp dẫn cho bánh.
Lá cẩm được rửa sạch, giã nát vắt lấy nước cốt ngâm chung với nếp. Sau một đêm, hạt nếp trở thành màu tím thẩm đẹp mắt. Lá chuối làm bì, đặc biệt lớp lá lót bên trong trải bề xanh lên trên. Màu xanh lá chuối hòa lẫn với màu lá cẩm rất đẹp. Để có đòn bánh tét lá cẩm đẹp, người thợ gói múc chén nếp mù u hay nếp Thái lan đã vo sạch đổ thành vồng trên lá. Dùng tay chẻ dọc vồng từ đầu này sang đầu kia. Cho nhân thịt heo, lạp xưởng, đậu xanh, lòng đỏ hột vịt muối, dung mỡ. Đổ thêm nếp bao ngoài. Sau đó lấy tay ém chặt hai đầu rồi mới bó lá chuối lại.
Mở đòn bánh tét lá cẩm có màu tím “khô”, không sáng rực như bánh cho phẩm màu. Bên trong những thớ nếp tím thẫm xen lẫn màu vàng của đậu xanh ửng lên, một chút màu nâu xám của thịt nạc. Ngoài ra có màu trắng trong của lát mỡ heo, màu nghệ của lòng đỏ hột vịt muối. Hương vị bánh thật đặc biệt. Cắn một miếng bánh tét tất cả hương vị bùi, ngọt, béo, dẻo, thơm. Thấm vào cổ họng cảm thấy thật tê tái và cứ muốn ăn hoài không bị ngán.
Bánh tét cốm dẹp của người Khmer Trà Vinh
Đây là loại bánh không thể thiếu được trong những lễ hội của người Trà Vinh, miền Tây Nam Bộ. Bánh được làm từ nguyên liệu cốm dẹp truyền thống của người khơ me. Người Khmer ở Trà Vinh đón xuân bằng cách nấu bánh tét cốm dẹp. Đây là món ăn dân dã mang thương hiệu của quê hương mình. Để có nguyên liệu làm bánh tét cốm dẹp, năm nào họ cũng để dành một khoảnh đất để cấy nếp làm cốm dẹp.
Khi những hạt lúa nếp vừa đỏ đuôi, cắt một ít đập cho rớt hạt, rồi rửa sạch, đem phơi một nắng. Sau đó cho vào nồi đất đặt lên bếp, dùng cọng lưng lá chuối làm đũa khuấy đều tay để cốm chín. Khi nếp nóng nổ lốp bốp đổ nếp vào cối giã đều tay, cho ra những cốm dẹp màu trắng, thơm phức. Sau đó sàng sảy cho hết trấu càng. Công đoạn kế tiếp là nạo dừa, thắng nước cốt dừa. Tiếp đó bỏ cốm dẹp trộn đều, để cốm vài ba phút cho nếp mềm.
Nhân bánh tét cốm dẹp thường là đậu xanh cà, nấu tán nhuyễn, vò cục bằng nửa cổ tay. Trải lá chuối bỏ cốm dẹp vào, bỏ nhân lên gói lại như đòn bánh tét nhưng nhỏ hơn. Nến dùng dây lát hay dây lùng cột lại, chứ không cột bằng dây ni lông. Mở đòn bánh thơm ngào ngạt của nếp, vị béo của nước cốt dừa, ngọt của đường, bùi và rất thơm nhờ đậu xanh và vani kết hợp.
Bánh tét “mật cật” ở Phú Quốc
Không hiểu ai đã sáng kiến gói lá mật cật thay lá chuối truyền thống. Bánh tét mật cật đã làm nên thương hiệu món ăn truyền thống ở Phú Quốc và miền Tây Nam Bộ. Mật cật là loại cây mọc nhiều trên núi Hàm Ninh. Lá xòe như lá cây cọ, đa số dùng để chằm nón. Theo bà con sống lâu đời ở đảo Ngọc, ưu điểm của lá mật cật là gói bánh để được lâu ngày không hư, trong khi bánh vẫn mềm dẻo. Bánh Tét mật cật sau khi chín vừa dẻo chất nếp, vừa ngọt bùi hương đậu xanh, vừa thơm béo thịt mỡ. Bánh thơm hương đồng gió cỏ nội của lá dứa, lại có tính giải nhiệt, ngừa và trị được mụn nhọt nhờ nước cốt lá bồ ngót.
Trước khi gói bánh, lá mật cật được phơi héo cho cọng và lá mềm, dai khi gói lá không rách bậy. Sau đó lá được rửa, lau sạch thoa lớp dầu mỏng. Mặt lá mật cật bản hẹp nên gói rất công phu và phải khéo tay. Cũng nhân đậu xanh cà và thịt mỡ nhưng bánh tét mật cật không gói hình tròn mà gói hình tam giác và lạt buộc phải dùng gân của lá mật cật. Nếp dẻo không lẫn lộn, lá dứa và lá ngót vừa tạo màu xanh đẹp mắt vừa mang hương hoa đồng cỏ nội. Đòn bánh mật cật dài đến 30cm. Bánh chín, cắt lát có ba màu rõ rệt, nhân trắng và được bọc bên ngoài màu xanh hấp dẫn. Nhìn thôi cũng muốn ăn liền.
Bánh tét ba nhân Vĩnh Long
Bánh tét thuần túy người ta làm nhân mặn như thịt mỡ đậu xanh. Bánh nhân ngọt bằng chuối xiêm chín, đậu xanh hay bánh tét lá cẩm. Không biết loại bánh tét đa nhân này ra đời từ lúc nào, nhưng bà Phạm Thị Sáu (89 tuổi, ở ấp La Ghì, Xã Vĩnh Xuân, Trà Ôn, Vĩnh Long) nói bà đã làm nghề gói bánh tét ba nhân trên 40 năm. Qua đó nuôi nấng con cái nên người.
Bánh tét ba nhân ngon từ khâu xào nếp với nước cốt dừa pha mỡ hành. Đậu xanh đãi vỏ, thịt mỡ, chuối vừa chín là những thứ cần thiết cho một đòn bánh. Những tàu lá chuối rọc bỏ sống lá (gân lá) được lau sạch để gói bánh. Rồi từng lớp theo thứ tự nếp – chuối – đậu – thịt mỡ gói thật đều tay. Khéo léo cột thật tròn và đều rồi cho vào nấu. Sau vài lần châm nước, lá chuối ngả vàng là bánh chín.
Theo bà, có lẽ bánh có xuất xứ từ người Khmer. Ban đầu gói ăn chơi và tiết kiệm được gia vị, sau ăn thấy hương vị hấp dẫn, béo, bùi vừa ngọt vừa mặn rất hợp khẩu vị nhà nông nên bánh tét ba nhân được làm bán hằng ngày. Riêng ở các xã như Vĩnh Xuân, Hựu Thành, Tam Ngãi (Trà Ôn, Vĩnh Long) bà con cải biên món bánh tét ba nhân. Bánh bao gồm nhân chuối, đậu xanh và mỡ được nhiều người ưa thích và làm bán quanh năm.
